BBU ‘ZAAK UIT DE PRAKTIJK’ #4
Casus: portretrecht van de werknemer
Amersfoort, 18 april 2023
‘Mag ik een foto van mijn werknemer op mijn website plaatsen?’ Deze vraag wordt steeds vaker gesteld aan BBU Arbeidsrecht. Een relevante vraag, want je ziet dat steeds meer bedrijven zich persoonlijker willen presenteren in verschillende uitingen. Voor deze ‘Zaak uit de Praktijk’ duiken we dan ook in het onderwerp portretrecht. Karin: ‘Over het algemeen levert een foto op de website geen problemen op, maar dit kan wel het geval zijn als de werkgever en werknemer bijvoorbeeld op een minder prettige manier uit elkaar gaan.’ BBU Arbeidsrecht geeft advies waar je als werkgever bij het gebruik van foto’s van je werknemers op moet letten.
Portretrecht
Het portretrecht heeft betrekking op de rechten die een persoon (de geportretteerde) heeft met betrekking tot het openbaar maken of publiceren van zijn portret. Deze regels zijn te vinden in de Auteurswet. Er is sprake van een portret indien iemand herkenbaar is afgebeeld en het is niet noodzakelijk dat het gezicht op de foto (goed) zichtbaar is. Het gaat om de herkenbaarheid van de persoon, die ook kan volgen uit bijvoorbeeld een herkenbare lichaamshouding.
Een werknemer kan zich verzetten tegen het gebruik van zijn foto, indien deze niet in zijn opdracht is gemaakt en als hij hiervoor een redelijk belang heeft (zoals zijn recht op privacy). Het plaatsen van een sfeerfoto van een kantoor kan over het algemeen zonder toestemming van de werknemer geplaatst worden (werknemer heeft geen redelijk belang bij verzet hiertegen). Ook profielfoto’s van de werknemers op de website leveren geen problemen op, aangezien deze foto’s altijd met instemming van de werknemers zijn gemaakt.
Reclame- en marketingdoeleinden
Wanneer een werkgever foto’s van de werknemer gaat gebruiken voor reclame- en marketingdoeleinden, dan kan er wel sprake zijn redelijk belang van de werknemer om zich hiertegen de verzetten en is het aan te raden om hiervoor vooraf, schriftelijk, toestemming te vragen aan de werknemer. Dit kan door middel van een bepaling in de arbeidsovereenkomst, maar ook door middel van een aparte overeenkomst waarin de werknemer verklaart dat zijn portret gebruikt mag worden. In deze verklaring staat dan dat het portret gebruikt mag worden en voor hoe lang (alleen tijdens het dienstverband, of ook daarna).
Enkele tips voor de praktijk
- Als een werkgever een foto van een werknemer wil gebruiken voor een nieuwsbrief, de website of enige vorm van reclame, dan is het belangrijk dat de werkgever nagaat of werknemer hiervoor toestemming heeft gegeven;
- Leg de toestemming schriftelijk vast om onduidelijkheden te voorkomen;
- Als de werknemer toestemming heeft gegeven voor het gebruik, dan kan hij zich achteraf niet meer beroepen op zijn portretrecht en dan hoeft de foto dus ook niet op verzoek van de werknemer te worden verwijderd;
- Van belang is dat de toestemming vrij wordt gegeven en dat de werknemer dus niet onder druk is gezet voor het geven van toestemming;
- Het is verstandig om in de arbeidsovereenkomst een bepaling op te nemen over het portretrecht, omdat dan doorgaans expliciete toestemming aangenomen zal worden.
Voor de liefhebbers volgt hierbij nog een link naar een interessante uitspraak van de kantonrechter in een zaak die een ontslagen werknemer van Coolblue had aangespannen tegen zijn ex-werkgever. Deze werknemer was niet blij met het feit dat zijn foto nog op de bestelbussen van Coolblue te zien was en vorderde een billijke vergoeding en schadevergoeding van de ex-werkgever. Aangezien er in dit geval een bepaling in de arbeidsovereenkomst was opgenomen waarmee de werknemer toestemming gaf voor het gebruik van zijn beeldmateriaal in reclame-uitingen van de werkgever en daarbij afstand deed van zijn portretrecht, ook ná het dienstverband, werd de werknemer in het ongelijk gesteld.